Powstanie rodu ludzkiego i embriologia u starożytnych filozofów greckich.

  • Lachs, Johann.
Date:
1936
Catalogue details

Licence: In copyright

Credit: Powstanie rodu ludzkiego i embriologia u starożytnych filozofów greckich. Source: Wellcome Collection.

    60/80 (page 56)
    swoją własnością, czyli pewnego rodzaju siłą, która w nim tkwi? Skoro część żeńska jest podług niego częścią cierpiącą i przyj¬ mującą, czyli jak on ją nazywa 7ra<xyo*' lub iraSrjriKÓy, a obser¬ wacja go poucza, że czynnik działający nie mieści się w części tworzącej, natenczas powstaje podług niego nowy twór w ten sposób, jak np. z drzewa powstaje przy pomocy narzędzi sto¬ larskich łóżko lub też z wosku przy pomocy formy kula. Udział bowiem części męskiej przy tworzeniu nie musi koniecznie po¬ legać na tym, że ona coś z siebie wydziela, ani też jeżeli wy¬ dziela, żeby owa wydzielina stawała się materialną częścią tworzącej się istoty, lecz rola części męskiej jest jedynie po¬ budzająca i kształtująca, podobnie jak to z chorego przy po¬ mocy leków powstaje człowiek zdrowy. Naprowadza zaś filo¬ zofa na tę myśl obserwacja świata zwierzęcego, a mianowicie niektórych owadów, których samiczki przy kopulacji wsuwają swoje części płciowe do części płciowych samców. Kopulacja zaś u nich tak długo trwa, dopóki nie powstaje zarodek, a on powstaje jedynie jako skutek działania wyższego ciepła i pewnej samcowi właściwej siły1, bo część męska działa tutaj tylko jako podniecająca i nadająca ruch treści dostarczonej przez część żeńską. I tu leży przyczyna, że część żeńska nie tworzy sama przez się (SeJrai jap [scil. to dpftrję Kai T°v Kivrjaov- roę Kai Siopovvroq) 2. Dalszym dowodem, że mężczyźnie przypada przy zapła- dnianiu jedynie rola bodźca, że więc bezpośrednie zetknięcie się nasienia z materią dostarczoną przez płeć żeńską nie jest nieodzownie konieczne dla powstania nowego płodu, ma być okoliczność, że np. kury, rodzące czcze jaja, są w stanie urodzić jaja pełnowartościowe, jeżeli się je w pewnym okresie rozwi¬ jającego się już jaja podda powtórnej kopulacji. Powtórna ta kopulacja kury już zapłodnionej z innym ptakiem, a więc w okresie kiedy się już jajo rozwija, może spowodować nawet podobieństwo nowego tworu do tego, z którym się odbyła późniejsza dodatkowa kopulacja. Jako ostateczny jednak dowód, że udział rodzaju męskiego jest mimo to bezwzględnie konieczny przy akcie tworzenia, służy Arystotelesowi jego teleologia. Skoro bowiem istnieją dwa